Οι κύστεις ωοθηκών είναι σάκοι με υγρό ή ιστό που σχηματίζονται μέσα στις ωοθήκες ή στην επιφάνειά τους.
Πρόκειται για πολύ συχνό φαινόμενο στη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ δεν είναι σπάνια η εμφάνισή τους και μετά την εμμηνόπαυση. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι καλοήθεις και εξαφανίζονται χωρίς να χρειαστούν θεραπεία. Σπανίως μια κύστη υποδηλώνει κακοήθεια.
Συχνοτεροι τύποι κύστεων
Λειτουργική κύστη: πρόκειται για τον πιο συνηθισμένο τύπο ωοθηκικής κύστης σε νέες γυναίκες. Τις πιο πολλές φορές είναι ασυμπτωματική και υποχωρεί μόνη της σε διάστημα 1,5 – 2 μηνών χωρίς να απαιτηθεί θεραπευτική παρέμβαση.
Ωχραιμάτωμα: κύστη ωχρού σωματίου που δημιουργείται λόγω αιμορραγίας μετά την ωορρηξία. Εμφανίζεται συχνά, αλλά απορροφάται μόνη της και σχεδόν ποτέ δεν χρειάζεται χειρουργείο.
Τεράτωμα: είναι είδος κύστης που περιέχει ιστούς διαφορετικού τύπου, όπως δέρμα ή τρίχωμα. Το τεράτωμα μπορεί να υπάρχει εκ γενετής κι ενδέχεται να μεγαλώσει στη διάρκεια των χρόνων κυοφορίας της γυναίκας. Πολύ σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που μπορεί να εξελιχθεί σε κακοήθεια.
Κυσταδένωμα: Αναπτύσσεται στην εξωτερική επιφάνεια της ωοθήκης και μπορεί να αυξηθεί πολύ σε μέγεθος, οπότε συστήνεται η αφαίρεσή του. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλόηθες.
Ενδομητρίωμα: είναι κύστη που δημιουργείται όταν υπάρχει ενδομητρίωση. Συνήθως, εκτός από υγρό, περιέχει και οξειδωμένο αίμα, για αυτό ονομάζεται και σοκολατοειδής. Καθώς μεγαλώνει, είναι σύνηθες να προκαλεί πόνο, οπότε χρειάζεται η αφαίρεσή της.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, οι κύστεις ωοθηκών δεν εκδηλώνουν συμπτώματα και συνήθως εντοπίζονται στη διάρκεια μιας γυναικολογικής εξέτασης ή μιας απεικονιστικής εξέτασης που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο.
Ορισμένες φορές, προκαλούν ενόχληση στη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, πόνο, που μπορεί να είναι διάχυτος ή οξύς, ενώ αν είναι μεγάλες ίσως προξενήσουν συστροφή της ωοθήκης – σε αυτή την περίπτωση το σύνηθες σύμπτωμα είναι πόνος που μπορεί να αρχίσει ξαφνικά, να υποχωρεί και να επανέρχεται. Ξαφνικός, οξύς πόνος, ενδέχεται να είναι το αποτέλεσμα κύστεων που αιμορραγούν ή σπάνε.
Αν ο γιατρός εκτιμά ότι μπορεί να έχετε κύστη, θα προχωρήσει σε υπέρηχο, ώστε να διαπιστώσει τη θέση της, το μέγεθος και το σχήμα της, καθώς και την αιμάτωσή της, ενώ εφόσον χρειαστεί μπορεί να συστήσει επιπλέον εξετάσεις για να εξακριβωθεί η φύση της κύστης.
Πολλές κύστεις εξαφανίζονται στο χρόνο που μεσολαβεί ανάμεσα σε έναν ή δύο έμμηνους κύκλους. Η χορήγηση αντισυλληπτικών για διάστημα από 1 εως 3 μηνες βοηθά στην εξαφάνιση (απορρόφηση) της κύστης.
Η παρακέντηση των κύστεων για την αφαίρεση του υγρού που περιέχουν είναι μια μέθοδος που πλέον δεν εφαρμόζεται, καθώς το τοίχωμα παραμένει και η κύστη συνήθως ξανασχηματίζεται. Χειρουργική αφαίρεση της κύστης πραγματοποιείται εφόσον εκτιμηθεί ότι υπάρχει πιθανότητα κακοήθειας. Σε κύστεις που εμφανίζονται μετά την εμμηνόπαυση, η προσέγγιση είναι συχνότερα επεμβατική, καθώς σε αυτή την περίοδο δεν υπάρχουν λειτουργικές κύστεις, οπότε ενδεχομένως να χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Επέμβαση για την αφαίρεση μιας κύστης μπορεί επίσης να γίνει αν είναι μεγάλη σε μέγεθος ή αν προκαλεί πόνο. Τις περισσότερες φορές, η αφαίρεση γίνεται μέσω λαπαροσκόπησης.
