Μετά την εμφάνιση της πρώτης περιόδου και αφού ο έμμηνος κύκλος αποκτήσει μια κανονικότητα, κάθε γυναίκα αρχίζει να διαμορφώνει μια προσωπική αντίληψη για το τι σημαίνει φυσιολογική περίοδος. Με βάση αυτή την αντίληψη, κρίνει και αξιολογεί με το δικό της τρόπο εάν η διάρκεια του κύκλου, η διάρκεια των ημερών της περιόδου, η ποσότητα αίματος, η ροή και ο πόνος είναι για αυτήν φυσιολογικά ή όχι. Με άλλα λόγια, αυτό που για μία γυναίκα είναι αποδεκτό και σύνηθες, μπορεί να ξαφνιάσει και ανησυχήσει μία άλλη.
Ως φυσιολογική διάρκεια κύκλου θεωρείται γενικά ένα διάστημα 26-32 ημερών, με έναρξη την πρώτη ημέρα της περιόδου. Όταν η καθυστέρηση υπερβαίνει τη μια εβδομάδα και όταν παρατηρούνται μεγάλες διακυμάνσεις στη διάρκεια του κύκλου, συνιστάται διερεύνηση του φαινομένου. Σήμερα πολλές γυναίκες έχουν στο κινητό τους κάποια σχετική εφαρμογή (menstrual calendar), με την οποία γίνεται εύκολη καταγραφή της περιόδου.
Η ποσότητα του αίματος είναι υποκειμενική. Ωστόσο, όταν η αιμορραγία είναι ασυνήθιστα αυξημένη (μητρορραγία) πρέπει να διερευνηθεί και να αντιμετωπισθεί άμεσα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που μια γυναίκα είναι ωχρή και αναφέρει εύκολη κόπωση και λιποθυμικά επεισόδια.
Η διάρκεια της περιόδου και αυτή ποικίλλει. Προοδευτική παράταση των ημερών, επανεμφάνιση κολπικής αιμόρροιας λίγες μέρες αφότου τελείωσε, συσχέτιση με επαφή, σταγονοειδής αιμόρροια σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ή επίμονα ενοχλητικά καφέ υγρά αρκετές μέρες πριν την επόμενη περίοδο, αποτελούν συμπτώματα που πρέπει να φέρουν τη γυναίκα σε επικοινωνία με το γυναικολόγο της.
Πριν να συνδέσουμε κάθε διαταραχή που συμβαίνει με ψυχολογικούς παράγοντες και στρες ή κλιμακτήριο, θα πρέπει να ελεγχθούν και να αποκλειστούν παθολογικά αίτια. Λεπτομερής λήψη ιστορικού και καλή κλινική εξέταση είναι απαραίτητες.
Η ανώμαλη κολπική αιμορραγία είναι πιθανό να συνδέεται με διάφορες παθήσεις. Στη διερεύνησή της λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
Σε κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει πρώτα να διερευνάται το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης (τελευταία περίοδος, επαφές, μέθοδος αντισύλληψης, πιθανότητα “ατυχήματος”).
Διατροφικές συνήθειες, μεγάλη αύξηση ή μείωση σωματικού βάρους, απουσία άσκησης ή αντιθέτως πολύωρη και εξαντλητική γυμναστική στο πλαίσιο πρωταθλητισμού σχετίζονται με μεγάλη καθυστέρηση (αραιομηνόρροια).
Ακμή και τριχοφυΐα μπορεί να παραπέμπουν σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Εξάψεις, εφιδρώσεις, ξηρότητα κόλπου και πτώση της λίμπιντο στην πέμπτη δεκαετία της ζωής ενδέχεται να υποδηλώνει κλιμακτήριο. Αν εμφανιστούν νωρίτερα πρέπει να ελέγξουμε για πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.
Ορμονολογικές εξετάσεις ελέγχουν την ωοθηκική λειτουργία, τα επίπεδα ανδρογόνων καθώς και διαταραχές θυρεοειδούς, σακχαρώδη διαβήτη και προλακτίνη. Όταν κριθεί απαραίτητο γίνεται παραπομπή σε ενδοκρινολόγο, διατροφολόγο ή και ψυχολόγο (ψυχογενής ανορεξία).
Γυναικολογική εξέταση θα ελέγξει τα έξω γεννητικά όργανα, τα τοιχώματα του κόλπου και τον τράχηλο για: -τραυματισμούς/εκδορές
-βλάβες ύποπτες για κακοήθεια
-πολύποδες τραχήλου
-φλεγμονή (κολπίτιδα/τραχηλίτιδα)Όπου κριθεί απαραίτητο γίνεται λήψη τεστ παπ, καλλιεργειών και κολποσκόπηση.
Ψηλαφηση της κοιλιάς και υπερηχογραφικός έλεγχος θα δείξει
Ινομυώματα (μέγεθος,θέση, αριθμός)
Πολύποδες ή γενικότερα ανώμαλο/ύποπτο ενδομήτριο
Κύστεις στις ωοθήκες που παράγουν ορμόνες και προκαλούν διαταραχή του κύκλου
Η αντιμετώπιση σχετίζεται με την ένταση του συμπτώματος και το αίτιο που βρέθηκε ή πρέπει να αποκλειστεί.
Χορήγηση σιδήρου.
Προσωρινή λύση δίνουν φάρμακα όπως Ponstan και προγεστερόνη.
Συνήθης πρακτική είναι η μακρόχρονη λήψη αντισυλληπτικών ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, αφού έχει γίνει εκτίμηση ρίσκου και αντενδείξεων.
Γυναίκα άνω των 40 που εμφανίζει διαταραχές κολπικής αιμόρροιας, καλό είναι να υποβληθεί σε διαγνωστική υστεροσκόπηση, ειδικά εάν ο υπερηχογραφικός έλεγχος αφήνει υπόνοιες για ανώμαλο ενδομήτριο.
Ενδοσκοπική προσέγγιση (υστεροσκόπηση -λαπαροσκόπηση) είναι πλέον ο κανόνας για να αντιμετωπιστούν πολύποδες και ινομυώματα.
Ενδομητρικό σπιράλ (Mirena) έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στις μητρορραγίες.
Αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή) αποτελεί οριστική λύση αλλά και τελευταία επιλογή. Προσφέρεται αφού έχουν συζητηθεί ή δοκιμαστεί όλες οι άλλες λύσεις. Καθοριστικό ρόλο παίζει η ολοκλήρωση της οικογένειας και η ηλικία της γυναίκας.
