Στον τοκετό με καισαρική γίνεται επέμβαση με τομή στην κοιλιά της μητέρας για να βγει το έμβρυο. Υπάρχουν ενδείξεις και αντενδείξεις (σχετικές και απόλυτες) που καθιστούν τη μέθοδο απαραίτητη.
Σε γενικές γραμμές, η πρακτική ποικίλλει από χώρα σε χώρα και καθορίζεται όχι μόνο από ιατρικά αλλά και κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Σε επείγουσες καταστάσεις, όταν το μωρό πρέπει να γεννηθεί αμέσως, η καισαρική είναι επιβεβλημένη και σωτήρια: σοβαρή προεκλαμψία, αποκόλληση πλακούντα, μεγάλη αιμορραγία, βραδυκαρδία του εμβρύου. Πολύδυμη κύηση, ανώμαλη προβολή (πχ. ισχιακή), προηγούμενα χειρουργεία στη μήτρα (αφαίρεση ινομυωμάτων) επίσης αποτελούν σήμερα ενδείξεις για καισαρική τομή μιας και πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει την υπεροχή στην ασφάλεια της μεθόδου.
Κατά τη διάρκεια ενός τοκετού οι απαραίτητες προϋποθέσεις είναι οι φυσιολογικοί παλμοί του εμβρύου και η αποδεκτή πρόοδος (διαστολή). Και φυσικά, η καλή κατάσταση της επιτόκου. Η ίδια, ο σύντροφος και το περιβάλλον πρέπει να είναι οπλισμένοι με υπομονή ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος στη φύση και το έργο της. Ο μαιευτήρας χρειάζεται εμπειρία και γνώση ώστε να ξεχωρίζει τα πραγματικά δύσκολα περιστατικά που χρειάζονται καισαρική, προκειμένου να μη χρησιμοποιείται ως η εύκολη λύση. Καθήκον είναι ο σεβασμός στις οδηγίες επίσημων επιστημονικών φορέων της ιατρικής κοινότητας. Αυτό όμως πάντοτε προσαρμοσμένο στο συγκεκριμένο περιστατικό. Κάθε έγκυος είναι διαφορετική και μοναδική περίπτωση.
Προηγηθείσα καισαρική δεν αποτελεί απόλυτη ένδειξη για να ακολουθήσουν καισαρικές. Η γυναίκα μπορεί να προσπαθήσει αν το επιθυμεί για φυσιολογικό τοκετό (VBAC –Vaginl Birth After Caesaean). Οι πιθανότητες επιτυχίας πρέπει να εξηγηθούν με τρόπο ρεαλιστικό, καθώς και τα όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν λόγω καταστροφικών επιπλοκών.
Θα χρειαστεί προσεκτική μελέτη των συνθηκών που οδήγησαν στην προηγούμενη καισαρική. (Πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά σενάρια αν μια γυναίκα είχε φτάσει στα 9 εκατοστά και έγινε καισαρική λόγω βραδυκαρδίας ή αιμορραγίας, ενώ κάποια άλλη έμεινε στα 2 εκατοστά και δεν μπόρεσε να εξελιχθεί).
Προϋποθέσεις για VBAC
-Ομαλή, ανεπίπλεκτη εγκυμοσύνη (μονήρης κύηση, κεφαλική προβολή)
-Φυσιολογικό (για τα δεδομένα της μαμάς) εκτιμώμενο βάρος εμβρύου
-Αυτόματη έναρξη του τοκετού (χωρίς ανάγκη πρόκλησης και χρήσης ωκυτοκίνης)
-Οργανωμένο, κατάλληλο περιβάλλον (στο μαιευτήριο, όχι στο σπίτι!)
-Συνεχής καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση
-Επιφυλακή για επείγουσα καισαρική
Ας σημειωθεί ότι σε σχέση με το παρελθόν η πρόοδος στη διαδικασία της καισαρικής τομής εξασθενεί τα επιχειρήματα για πάση θυσία κολπικό τοκετό:
-Επιπλοκές όπως θρόμβωση και μετεγχειρητικές λοιμώξεις έχουν μειωθεί δραματικά με τη συστηματική χρήση ηπαρίνης και αντιβίωσης.
-Η γενική αναισθησία αντικαθίσταται από επισκληρίδιο (που παρέχει και επαρκή μετεγχειρητική αναλγησία).
-Υπάρχει βελτίωση των τεχνικών ώστε να γίνεται μικρότερη τομή πάνω από την ηβική σύμφυση με πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα, μικρότερο μετεγχειρητικό τραύμα, λιγότερη νοσηλεία, ταχύτερη ανάρρωση.
