Ιδιαίτερα χρήσιμες επισημάνσεις για τον HPV, από την Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων.
MΥΘΟΣ 1: Όποιος μολυνθεί από τον ΗPV θα τον έχει για πάντα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το μοριακό τεστ με το οποίο ανιχνεύεται η ύπαρξη του ιού (HPV DNA test), στα περισσότερα άτομα αρνητικοποιείται μετά από χρόνια, εκτός αν δημιουργηθεί καρκίνος. Ως εκ τούτου, το πιο πιθανό είναι ότι το άτομο «απαλλάσσεται» από τον ιό μετά από άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την ανοσιακή απάντηση του οργανισμού του. Oύτως ή άλλως, ουσιαστικά κανένας κίνδυνος δεν υπάρχει για γυναίκες στις οποίες το HPV DNA test από τον τράχηλο της μήτρας είναι αρνητικό.
ΜΥΘΟΣ 2: Όποιος μολυνθεί από τον HPV θα πάθει καρκίνο
ΑΛΗΘΕΙΑ: Αυτό που ισχύει είναι ότι π.χ. από τις 100 γυναίκες που θα μολυνθούν από τον HPV, μόνον 1-2 γυναίκες κινδυνεύουν να δημιουργηθεί σ’ αυτές προκαρκινική ή καρκινική αλλοίωση στον τράχηλο της μήτρας, με την προϋπόθεση ότι αυτές δεν πηγαίνουν τακτικά στον γιατρό και δεν υποβάλλονται στις απαιτούμενες εξετάσεις. >Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η λεγόμενη «άμυνα» του οργανισμού αντιμετωπίζει την μόλυνση και ο ιός δεν προκαλεί καμία αλλοίωση στα κύτταρα, ή προκαλεί ελαφρού βαθμού αλλοιώσεις, οι οποίες παρέρχονται αυτόματα μετά την πάροδο μερικών ετών. Άρα αυτό που απαιτείται είναι 1) η διατήρηση μιας ισχυρής άμυνας του οργανισμού και 2) η τήρηση των τακτικών επισκέψεων στον ιατρό.
ΜΥΘΟΣ 3: Όποιος εμφανίσει κονδυλώματα κινδυνεύει να πάθει καρκίνο.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα κονδυλώματα δεν έχουν σχέση με τον καρκίνο. Είναι μικρές προσεκβολές του δέρματος και των επιθηλίων και οφείλονται στην δράση των ως εκ τούτου λεγόμενων «χαμηλού κινδύνου» τύπων του ιού (συνήθως των τύπων 6 και 11). Προσβάλλουν γυναίκες και άνδρες, υποτροπιάζουν συχνά αλλά και υποχωρούν αυτόματα. Αποτελούν την συχνότερη σεξουαλικά μεταδιδόμενη πάθηση, από ψυχολογική άποψη φορτισμένη αρνητικά και η συσχέτιση με καρκίνο οφείλεται στο γεγονός ότι τα άτομα που εμφανίζουν κονδυλώματα είναι συχνότερα ταυτόχρονα φορείς και «υψηλού κινδύνου»HPV τύπων. ¨Ένα από τα δύο κυκλοφορούντα εμβόλια εναντίον του HPV προστατεύει εκτός από τους «υψηλού κινδύνου» τύπους 16 και 18 ταυτόχρονα και από τους «χαμηλού κινδύνου» τύπους 6 και 11.
ΜΥΘΟΣ 4: Όποια γυναίκα κάνει τακτικά τεστ Παπανικολάου δεν μπορεί να πάθει καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το τεστ Παπανικολάου είναι ένα καλό τεστ για έλεγχο των γυναικών για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Παρ’ όλα αυτά η εμπειρία των τελευταίων περίπου 50 ετών έδειξε ότι η εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου δεν καλύπτει πλήρως την γυναίκα από τον κίνδυνο της νόσου αυτής. Η ευαισθησία του τεστ Παπανικολάου είναι περίπου 50-75%, δηλ. από 100 γυναίκες με προκαρκινική ή καρκινική αλλοίωση στον τράχηλο, το τεστ θα αποβεί παθολογικό στις 50-75, δηλ. οι υπόλοιπες θα έχουν «ψευδώς αρνητικά» αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό είναι πιθανό τα επόμενα χρόνια να αντικατασταθεί το τεστ Παπανικολάου από το λεγόμενο «HPV DNA test”, δηλ. το τεστ ανίχνευσης του ιού, του οποίου η ευαισθησία είναι πάνω από 90%. Έτσι, το τεστ Παπανικολάου, το HPVDNA test, η κολποσκόπηση και οι βιοψίες (όταν χρειάζεται) αποτελούν το σύνολο των εξετάσεων της λεγόμενης δευτερογενούς πρόληψης, με την εφαρμογή των οποίων προσπαθεί ο γιατρός να εκμηδενίσει τις πιθανότητες καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας, χωρίς αυτό μέχρι στιγμής να είναι δυνατό. Όσον αφορά στο εμβόλιο, αυτό παρέχει μια πρωτογενή ουσιαστική προστασία από την σοβαρή αυτή νόσο, και πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η γυναίκα θα πρέπει να συνεχίζει να κάνει το τεστ Παπανικολάου, ή αργότερα το HPV DNA test, έτσι ώστε με τον συνδυασμό πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα.
ΜΥΘΟΣ 5: Το HPV εμβόλιο είναι μόνο για τα μικρά κορίτσια.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το HPV εμβόλιο είναι για όλα τα κορίτσια από 9 ετών και όλες τις γυναίκες τουλάχιστον μέχρι 45 ετών. Οι υπεύθυνοι Φορείς Υγείας των ΗΠΑ, Αυστραλίας, Καναδά και άλλων χωρών συστήνουν τον εμβολιασμό κοριτσιών και αγοριών 9-13 ετών, συνήθως στα σχολεία. Στη χώρα μας διατίθενται και τα δύο είδη εμβολίου. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών o εμβολιασμός συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών αλλά και σε κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 15-26 ετών εάν δεν έχουν εμβολιαστεί στη συνιστώμενη ηλικία. Στις ομάδες αυτές το κόστος καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Σχετικά με τις ενδείξεις για τους άνδρες μέχρι 26 ετών, αυτές είναι η πρόληψη των οξυτενών κονδυλωμάτων καθώς και των προκαρκινικών και καρκινικών αλλοιώσεων του πρωκτού. Το κόστος αυτό δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το εμβόλιο προστατεύει από τους 2 πλέον επικίνδυνους τύπους του ιού (τους τύπους 16 και 18). Επειδή τα μικρά κορίτσια και τα αγόρια κατά κανόνα δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ως εκ τούτου δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό, η προστασία που θα τους παρέχει το εμβόλιο είναι η μεγαλύτερη δυνατή, δηλ. σίγουρα και από τους 2 αυτούς τύπους. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια μεγαλύτερη γυναίκα ή άνδρας έχει μολυνθεί υποχρεωτικά και μάλιστα ταυτόχρονα και από τους 2 τύπους. Έτσι, μια γυναίκα ή ένας άνδρας που έχει σεξουαλικές επαφές είτε δεν έχει μολυνθεί από τον ιό καθόλου, είτε έχει μολυνθεί από άλλους τύπους του ιού, είτε έχει μολυνθεί από 1 από τους 2 πλέον επικίνδυνους τύπους (16 ή 18), έχει να κερδίσει κάνοντας το εμβόλιο. Επειδή δε η πιθανότητα να έχει μολυνθεί ταυτόχρονα και από τους 2 τύπους μια γυναίκα είναι ελάχιστη (<1%), δεν χρειάζεται να γίνει προηγουμένως καμία εξέταση για ανίχνευση του/των τύπου/ων του ιού, αλλά μπορεί να προχωρήσει άμεσα στον εμβολιασμό.
ΜΥΘΟΣ 6: Το HPV εμβόλιο έχει σοβαρές παρενέργειες.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το HPV εμβόλιο δεν έχει σοβαρές παρενέργειες. Οι μόνες παρενέργειες που έχουν παρατηρηθεί και πιστοποιηθεί ως οφειλόμενες στον εμβολιασμό είναι ήπιες τοπικές παρενέργειες, δηλ. πόνος, ερυθρότητα και πρήξιμο στο σημείο της ένεσης στον βραχίονα, καθώς και ορισμένες ήπιες συστηματικές παρενέργειες, όπως ζάλη και πιθανόν τάση λιποθυμίας κατά τον εμβολιασμό (ιδίως σε μικρά κορίτσια και αγόρια), ήπιος πυρετός, κεφαλόπονος και κακοαδιαθεσία για 2-3 ημέρες, σπανίως δε και κάποια αλλεργική αντίδραση. Καμία από τις αναφερθείσες κατά καιρούς σοβαρές παρενέργειες και θανάτους δεν συσχετίστηκε αιτιολογικά με τον HPV εμβολιασμό, είχαν απλώς χρονική συσχέτιση.
ΜΥΘΟΣ 7: ΄Οποια γυναίκα κάνει το HPV εμβόλιο, δεν χρειάζεται να κάνει τεστ Παπανικολάου.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οπωσδήποτε χρειάζεται! Το εμβόλιο προστατεύει από τους 2 πλέον επικίνδυνους τύπους του ιού, τους 16 και 18. Αυτοί οι 2 τύποι ευθύνονται όμως μόνο για το 70% περίπου των καρκίνων του τραχήλου. Το υπόλοιπο ~30% οφείλεται σε άλλους «υψηλού κινδύνου» τύπους του ιού, π.χ. 31, 33, 35, 39, 45, 52, 56, 58, κλπ., από τους οποίους δεν προστατεύει το εμβόλιο. Στην πράξη, βέβαια, διαπιστώθηκε ότι λόγω μοριακής συγγένειας μεταξύ των διαφόρων αυτών τύπων, υπάρχει και η λεγόμενη διασταυρούμενη προστασία, δηλ. η προστασία μέσω του εμβολίου και από άλλους τύπους του ιού, σε μικρότερο βέβαια βαθμό. Έτσι, η συνολική προστασία που παρέχουν τα εμβόλια που κυκλοφορούν, ξεπερνά το 70%, παρόλα αυτά δεν φθάνει το 100%. Για τον λόγο αυτό η παράλληλη διενέργεια μαζί με το εμβόλιο και του τεστ Παπανικολάου, ή αργότερα του HPV test, είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη. Όταν κυκλοφορήσουν τα HPV εμβόλια δεύτερης γενιάς, με προστασία από περισσότερους (π.χ. 9) τύπους του ιού, τότε πιθανόν στις επόμενες δεκαετίες τα κορίτσια που θα εμβολιάζονται με αυτά να μην χρειάζονται επί πλέον και άλλον έλεγχο, εκτός από 1 ή 2 φορές κατά την διάρκεια της ζωής τους με HPV test.
